Η σκάλα

Σκάλα,

η ζωή μια σκάλα.

Με το χρόνο ανεβαίνω

κι ας μη βιάζομαι.

Σκαλοπάτια,

οι μέρες σκαλοπάτια.

Με τη μνήμη κατεβαίνω

και κουράζομαι.

Φαφαλάκι!!!

Καλωσορίζω στην όμορφη παρέα μας τη φίλη μου τη Ραφαέλλα...

Από σήμερα, λοιπόν, η Φαφέλλα άνοιξε το δικό της blog!

Πρέπει να ξέρετε, αγαπητοί φίλοι bloggers, ότι πολύ δύσκολα θα τύχει στο blog μου να μιλάω για πρόσωπα πολύ δικά μου, για φίλους, συγγενείς, κλπ.

Γιατί έτσι είμαι. Είμαι κλειστός άνθρωπος και δεν αισθάνομαι άνετα να μοιράζομαι τα πάντα.

Για τη Φαφέλλα, όμως, τα πράγματα θα είναι πάντα διαφορετικά. Γιατί πάντα θα καμαρώνω πολύ που η κοπέλα αυτή είναι τόσο καλή μου φίλη.

Η Φαφέλλα είναι ένας πολύ ξεχωριστός άνθρωπος για μένα. Και όχι μόνο για μένα - είμαι σίγουρος.

Σας καλώ να το διαπιστώσετε!!!

Είμαι σίγουρος ότι θα έχει πολλά όμορφα πράγματα να μας πει.

Θα ήθελα να συμβουλεύσω, λοιπόν, όλους τους αγαπητούς φίλους που συχνάζουν στο blog μου, να ρίξουν μια επισκεψούλα και στη Φαφέλλα μας...

Καλή αρχή Ραφαέλλα μου!!!

Απλώς

Η απλότητα έχει μία άγρια ομορφιά.

Αλλά μόνο όταν είναι φυσική. Αυθόρμητη. Πηγαία.

Μόνο όταν είναι αληθινή.

Γιατί αυτό είναι η απλότητα. Αλήθεια.

Και η αλήθεια είναι πάντα απλή.

Εχθρός του αληθινού είναι το ψεύτικο.

Εχθρός του φυσικού, του αυθόρμητου, του πηγαίου είναι το δήθεν.

Εχθρός του απλού δεν είναι το σύνθετο. Είναι το επιτηδευμένα απλοϊκό.

Δεν είναι απλό πράγμα να είσαι απλός.

Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ

Γράφει σε ένα γράμμα του στον Αντρέ Ζιντ:

«Μόλις κατάφερα μια αποστολή: πέρασα δύο μερόνυχτα μαζί με ένδεκα Μαυριτανούς και έναν μηχανικό για να σώσουμε κάποιο αεροπλάνο. Συναγερμοί διάφοροι και σοβαροί. Για πρώτη φορά άκουσα σφαίρες να σφυρίζουν δίπλα στο κεφάλι μου. Επιτέλους ξέρω τι είμαι σ’ αυτό εδώ το περιβάλλον: πολύ πιο ήρεμος από τους Μαυριτανούς.
Αλλά κατάλαβα επίσης αυτό που πάντα με έκανε να απορώ: γιατί ο Πλάτων (ή ο Αριστοτέλης;) τοποθετεί το θάρρος στην τελευταία σειρά των αρετών. Δεν είναι φτιαγμένο από πολύ ωραία συναισθήματα: λίγη λύσσα, λίγη ματαιοδοξία, πολύ πείσμα και μία χυδαία αθλητική ευχαρίστηση. Ιδίως η υπερδιέγερση της φυσικής δυνάμεως, που εντούτοις δεν έχει καμία δουλειά εδωπέρα.
Σταυρώνεις τα χέρια στο ανοιχτό σου πουκάμισο και αναπνέεις καλά. Είναι μάλλον ευχάριστο. Όταν αυτό συμβαίνει τη νύχτα, ανακατεύεται το συναίσθημα πως έκανες μια πελώρια βλακεία. Ποτέ πια δε θα θαυμάσω έναν άνθρωπο που δε θα είναι παρά γενναίος.»

Πολύ τον πάω αυτόν τον τύπο.

Όσο μου άρεσε ο Μικρός Πρίγκιπας όταν ήμουν παιδί, άλλο τόσο αγάπησα μεγαλώνοντας τη Γη των ανθρώπων και τη Νυχτερινή πτήση.

Έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να σκέφτεται πράγματα που σκέφτονται όλοι. Και έναν ακόμα πιο ιδιαίτερο τρόπο να τα εκφράζει. Έναν αρκετά ρομαντικό τρόπο, αλλά αυθόρμητα ρομαντικό - όχι επιτηδευμένα.

Κρίμα που τον χάσαμε νωρίς.

ΥΓ: Όσοι από σας δεν έχετε διαβάσει τη Γη των ανθρώπων, φροντίστε να το πράξετε πάραυτα. ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ!!!

Περί εκπαιδευτικού συστήματος (2)

Ως ολοκλήρωση του προηγούμενου post, θα περιγράψω εν συντομία πώς σκέφτομαι εγώ το ιδανικό πλαίσιο ενός εκπαιδευτικού συστήματος για την Ελλάδα.

Όπως και στο προηγούμενο post, έτσι και σ’ αυτό, δε θα μπω στη διαδικασία να σχολιάσω ότι τα κτήρια πρέπει να είναι όμορφα, οι αυλές και οι χώροι φροντισμένοι, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές ευχάριστοι, με προθυμία και μεταδοτικότητα, τα βιβλία δουλεμένα και προσεγμένα, κλπ.. Αυτονόητο είναι πως το σχολικό περιβάλλον οφείλει να είναι όσο το δυνατόν πιο ανθρώπινο, από κάθε άποψη.

Για το πνεύμα του συστήματος ήδη πάνω-κάτω μίλησα στο προηγούμενο post. Το σχολείο πρέπει να παρέχει μόρφωση (με τη στενή έννοια) και παιδεία (με την ευρεία έννοια). Αυτός πρέπει να είναι σκοπός του. Γενικός, αλλά με προσανατολισμό. Και όχι ειδικός, αλλά χαμένος στο διάστημα.

Τα παιδιά να πηγαίνουν στο σχολείο για να μάθουν όμορφα, χρήσιμα και ενδιαφέροντα πράγματα. Δόξα τω Θεώ, ο μάταιος τούτος κόσμος βρίθει τέτοιων πραγμάτων.

Το κάθε μάθημα να πατάει πάνω στο προηγούμενο, η κάθε τάξη πάνω στην προηγούμενη, η κάθε βαθμίδα πάνω στην προηγούμενη. Και σιγά-σιγά να φτάνεις προς τα (κρίσιμα, για την επαγγελματική σου ζωή) τελευταία χρόνια της εφηβείας, έχοντας αποκτήσει πολύ σημαντικά εφόδια.

Από ‘κει και πέρα, υπάρχουν πάρα πολλοί δρόμοι. Και αυτό είναι καλό.

Έτσι κι αλλιώς, δεν μπορούν να βγουν όλοι δικηγόροι και γιατροί. Αλλοίμονο. Αλλοίμονο και για τους ίδιους, αλλοίμονο και για την αγορά. Πώς θα λειτουργήσει; Πρέπει να σεβαστούμε κάποιες αναλογίες.

Αυτό, όμως, πρέπει αφενός να το συνειδητοποιήσει ο κόσμος και αφετέρου να το λάβει υπόψη της η πολιτεία.

Χρειάζεται, δηλαδή, αλλαγή με δύο βασικούς άξονες.

Πρώτον, παροχή πολύ καλύτερης ενημέρωσης στον κόσμο. Ενίσχυση, δηλαδή, του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού από αρκετά νωρίς. Όσο περισσότερες πληροφορίες παρέχονται, τόσο περισσότερο θα ανοίγουν μάτια και μυαλά.

Και δεύτερον, μία προσπάθεια προσαρμογής του εκπαιδευτικού συστήματος στις συνθήκες της αγοράς. Και αναφέρομαι κυρίως στις διάφορες εξειδικεύσεις που προσφέρονται, στον αριθμό των εισακτέων κάθε σχολής και στην εκπαίδευση που παρέχεται μέσα στη σχολή. Να ανασχεδιαστούν όλα αυτά, στη βάση των αναγκών της αγοράς εργασίας.

Η επόμενη σημαντικότατη αλλαγή που θα πρότεινα είναι πολύ πιο συγκεκριμένη. Αφορά τη σχέση λυκείων και πανεπιστημίων.

Αποδέσμευση των απολυτήριων εξετάσεων από τις εισαγωγικές. Γενικώς αποδέσμευση του σχολείου από τα πανεπιστήμια.

Το σχολείο να κάνει τη δική του δουλειά. Να προσφέρει γενική παιδεία σε όλους και να δίνει γερές βάσεις. Μετά τα 9 πρώτα αναγκαστικά χρόνια (κατά τα οποία η εκπαίδευση είναι η ίδια για όλους), είναι χρήσιμη η παράλληλη λειτουργία τεχνικών, επαγγελματικών και ενιαίων λυκείων. Όπως είναι χρήσιμος, ίσως, και ο χωρισμός σε κάποιες κατευθύνσεις μέσα στο λύκειο. Γιατί, όσο κι αν είναι νωρίς, οι περισσότεροι έχουν μία ιδέα για το αν τους ενδιαφέρουν επιστήμες κοινωνικές, ανθρωπιστικές, θετικές, τεχνολογικές, οικονομικές, υγείας ή βιολογίας. Οι κατευθύνσεις αυτές, όμως, να προσφέρουν και πάλι γενικές γνώσεις πάνω στο πεδίο τους. Να μη λειτουργούν προπαρασκευαστικά για το πανεπιστήμιο. Να έχει ο οποιοσδήποτε πρόσβαση σε οποιαδήποτε σχολή θέλει, είτε τελειώνοντας το σχολείο είτε αργότερα, μέσω εισαγωγικών εξετάσεων που να είναι ανεξάρτητες και να διεξάγονται από τα πανεπιστήμια ή τις σχολές, πάνω σε συγκεκριμένη ύλη και με θέματα δύσκολα. Να μη συζητάμε αν ήταν «βατά» ή «για καλά διαβασμένους». Να είναι για τους άξιους. Οι θέσεις να είναι λίγες, τόσες όσες μπορεί να απορροφήσει η αγορά. Ας έχουν και οι σχολές έναν χρόνο προπαρασκευαστικό. Δεν είναι πρόβλημα αυτό. Δε βιαζόμαστε. Οι σχολές να είναι πολλές και διάφορες, για να καλύπτουν όλο το φάσμα της αγοράς, το οποίο είναι ευρύτατο.

Αλλά μην μπαίνουν όλοι κάπου. Ας κάνουν κάτι άλλο. Δε χωράνε όλοι παντού. Δε γίνεται.

Και φυσικά κάπου εδώ υπεισέρχεται και πάλι ο παράγοντας του πολιτικού κόστους και πάμε πάλι απ’ την αρχή...

Δεν πειράζει. Ουτοπικά μιλάω έτσι κι αλλιώς.

Συνοψίζοντας, λοιπόν, τα πάντα ως εδώ, σε 2 φράσεις, πιστεύω πως επιβάλλεται: 1) η ενίσχυση της γενικής παιδείας στα σχολεία και 2) ο ανασχεδιασμός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (σε επίπεδο διαχωρισμών, πρόσβασης αλλά και εσωτερικής λειτουργίας) ούτως ώστε να έχει καλύτερη σχέση με την αγορά.

Τέλος, πριν κλείσω αυτό το post, να σχολιάσω και το φλέγον ζήτημα του επίμαχου νομοσχεδίου, η δημοσίευση του πλαισίου του οποίου επίκειται...

Νομίζω πως η ανώτατη εκπαίδευση καλά θα κάνει, προς το παρόν τουλάχιστον, να παραμείνει δημόσια και δωρεάν. Όπως, επίσης, θεωρώ έγκλημα την κατάργηση των δωρεάν πανεπιστημιακών συγγραμμάτων.

Η κατάργηση των εσωτερικών μετεγγραφών καθόλου δε με απασχολεί, αν μπορεί να εγγυηθεί η πολιτεία ότι θα υπάρχουν επαρκείς θέσεις στις εστίες για όλους όσους έχουν τέτοια ανάγκη, υπό συνθήκες ανθρώπινες.

Τα αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπιση των αιώνιων φοιτητών είναι σε πολύ καλό δρόμο.

Αλλά είναι όντως πολύ αυστηρά.

Όλα αυτά, πάντως, είναι, έστω, μια αρχή για διάλογο.

Προς το παρόν, βέβαια, μόνο καταλήψεις και ξύλο βλέπουμε.

Ε ναι... Στην Ελλάδα είμαστε... Τι σόι διάλογο θα κάναμε...;

ΥΓ: Άκουγα τις προάλλες στο ραδιόφωνο για αλλαγές σε καμιά τριανταριά βιβλία στο δημοτικό και σε αλλαγές στην ύλη όλων των μαθημάτων, χωρίς, όμως, λέει, κανένα απολύτως σχέδιο προσαρμογής... Τσακ-μπαμ, δηλαδή, από του χρόνου, πάρε να ‘χεις. Και για το κομφούζιο στο οποίο θα βρεθούν ξαφνικά κάποια παιδάκια, πέρα βρέχει... Ώρες-ώρες έχω την εντύπωση πως ειδικά στο συγκεκριμένο υπουργείο οι σύμβουλοι προσλαμβάνονται με οντισιόν βλακείας...

Περί εκπαιδευτικού συστήματος (1)

Βλέπω τώρα τελευταία στα blogs διάφορες συζητήσεις περί εκπαιδευτικού συστήματος. Αποφάσισα, λοιπόν, κι εγώ, να ασχοληθώ λίγο με το θέμα, μιας και εξακολουθώ να είμαι μέρος αυτού, ενώ δεν πάει, άλλωστε, και πολύς καιρός που έχω γνωρίσει από κοντά όλες του τις βαθμίδες.

Στο σημερινό post θα κάνω κάτι που υπό φυσιολογικές συνθήκες απεχθάνομαι. Θα αναφερθώ μόνο σε προβλήματα, χωρίς καν να προτείνω αλλαγές και λύσεις. Αυτό, πάντως, θα συμβεί σε επόμενο post.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι το post ετούτο σχολιάζει τη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος – δεν μπαίνω στη διαδικασία δηλαδή να κρίνω αν υπάρχουν καλοί και κακοί δάσκαλοι και καθηγητές και βιβλία, όμορφα και άσχημα κτήρια, κλπ..

Πού είναι το πρόβλημα, λοιπόν, στη δομή του εκπαιδευτικού συστήματος...;

Μια πρώτη αυθόρμητη απάντησή μου θα ήταν «παντού».

Η πιο σωστή απάντηση είναι ότι το πρόβλημα δεν έχει να κάνει με την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά εντοπίζεται βασικά στη δευτεροβάθμια και, κυρίως, στη σχέση της με την τριτοβάθμια.

Το αυθόρμητο «παντού», όμως, δεν αναφερόταν στις βαθμίδες, αλλά στο πνεύμα που διέπει τη λειτουργία του τεράστιου οικοδομήματος που καλούμε «εκπαιδευτικό σύστημα».

Ζώντας, κανείς, μέσα σ’ αυτό, συνειδητοποιεί τη λογική με την οποία έχει χτιστεί. Ναι, είναι απλούστατο: η πρωτοβάθμια σε προετοιμάζει για τη δευτεροβάθμια, η δευτεροβάθμια για την τριτοβάθμια και η τριτοβάθμια για τη δουλειά.

Έτσι πρέπει να είναι;

Μήπως θα έπρεπε το ίδιο ακριβώς πράγμα να το σκεφτόμασταν λίγο αντίστροφα; Να θεωρούσαμε, δηλαδή, απλώς, ότι η μία βαθμίδα θα είχε ως βάση της την προηγούμενη. Χωρίς, όμως, να θεωρούμε, ότι αυτοσκοπός της μίας βαθμίδας είναι η προετοιμασία για την επόμενη. Γιατί, έτσι, η κάθε βαθμίδα χάνει την αυταξία της και, παράλληλα, χάνεται στην πορεία και ο τελικός στόχος, εξατμίζεται ο όποιος αρχικός προσανατολισμός.

Σκοπός του Γυμνασίου είναι η προετοιμασία για το Ενιαίο Λύκειο. Γιατί;

Εγώ θα ήθελα να είχαμε ένα Γυμνάσιο που ο σκοπός του να ήταν να μάθουν τα παιδιά ιστορία και μαθηματικά. Όχι να διαβάζουν Ιστορία και Μαθηματικά.

Θα ήθελα να είχαμε ένα Γυμνάσιο που να απολαμβάνουν τα παιδιά λογοτεχνία, μουσική και καλλιτεχνικά. Χωρίς αυτές να είναι οι άχρηστες ώρες που γεμίζουν το πρόγραμμα.

Θα ήθελα ένα Γυμνάσιο που τα παιδιά να έπαιζαν μπάλα τις ώρες της γυμναστικής. Γιατί είναι παιδιά.

Ή, τέλος πάντων, να προσφέρει τουλάχιστον αυτές τις δυνατότητες. Και ας μην αξιοποιούνται από όλους τους μαθητές στο έπακρο.

Και, τελικά, μην ξεχνάμε ότι δεν είναι υποχρεωτικός δρόμος το Ενιαίο Λύκειο. Υπάρχουν και τα Τεχνικά Λύκεια. Υπάρχουν και ιδιωτικές σχολές. Υπάρχει και η ίδια η αγορά εργασίας, η οποία σε περιμένει. Η υποχρεωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι 9 χρόνια. Από ‘κει και πέρα, υπάρχουν πολλοί δρόμοι για να διαλέξει ο καθένας. Το Γυμνάσιο δεν πρέπει να υποδεικνύει κάποια κατεύθυνση.

Γιατί έτσι γίνεται. Αυτός είναι ο προσανατολισμός που δίνεται από το ίδιο το σύστημα. Και όχι μόνο από το σύστημα, βέβαια. Στην ελληνική κοινωνία δε δείχνουν να περισσεύουν τα ανοιχτά μυαλά. Ο γονιός δε δέχεται εύκολα να εγκαταλείψει το παιδί του το δρόμο προς τα Α.Ε.Ι.. Ακόμα κι αν το παιδί δεν τα παίρνει τα γράμματα, ή, τέλος πάντων, δεν τα γουστάρει τα γράμματα, δε θα του περάσει από το μυαλό ότι ίσως θα είναι καλύτερα να βγει στην αγορά με ένα δίπλωμα Αργυροχοΐας ή Μαγειρικής ή Κομμωτικής, παρά να καταφέρει με τα χίλια ζόρια να πάρει ένα μέτριο πτυχίο μιας μέσης οικονομικής πανεπιστημιακής σχολής. Ότι ίσως να είναι καλύτερα να γίνει το παιδί υδραυλικός, παρά να προσπαθήσει να σπουδάσει Κοινωνιολογία. Και εξαιτίας των συνθηκών της αγοράς, αλλά και γιατί μπορεί το παιδί να απολαμβάνει περισσότερο να φτιάχνει κοσμήματα, παρά διαγράμματα και καμπύλες προσφοράς.

Αλλά ακόμα και αν συνεχίσει ο μαθητής στο Ενιαίο Λύκειο... Γιατί να μην μπορεί να γράψει ελεύθερα τις εκθέσεις του και να λύσει όμορφες ασκήσεις φυσικής; Γιατί να μη δώσει ποτέ σημασία σε μαθήματα όπως η Ψυχολογία, η Φιλοσοφία, η Αστρονομία και η Τεχνολογία; Γιατί τα Λατινικά ή η Βιολογία να συνδέονται με το άγχος των πανελληνίων;

Γιατί τέτοιος χαμός για τις πανελλήνιες....;

Αυτό είναι που τα καταστρέφει όλα. Σκοπός του σχολείου καταλήγει να είναι η επιτυχία στις πανελλήνιες.

Ε κι εγώ λέω πως δεν πρέπει να είναι έτσι. Σκοπός του σχολείου πρέπει να είναι να μάθεις πέντε πράγματα. Το παρόν σύστημα δεν το ευνοεί αυτό.

Το παρόν σύστημα σε κατευθύνει προς τις πανελλήνιες εξετάσεις. Σε βάζει από πολύ νωρίς στη διαδικασία πολύ δύσκολων επιλογών, για τις οποίες το πιο πιθανό είναι ότι δεν είσαι έτοιμος ακόμα. Σε φορτώνει με υποχρεώσεις, όπως τα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα. Σε φορτίζει με άγχος.

Όταν τελικά έρχεται η ώρα, το μόνο που σε ενδιαφέρει είναι να τελειώνεις και να μπεις κάπου. Για πολλούς δεν έχει σημασία το πού. Απλώς κάπου, έτσι για να πουν ότι μπήκαν. Πολλοί δεν ξέρουν καν πού θέλουν να περάσουν, απλώς γιατί δεν το έχουν ψάξει ποτέ. Γιατί δεν είχε και ποτέ καμία σημασία. Σημασία είχε μόνο το να προετοιμαστείς για τις απολυτήριες. Γιατί μόνο ως απολυτήριες σε ενδιαφέρουν από ένα σημείο και μετά. Όχι ως εισαγωγικές. Βέβαια, εδώ που τα λέμε, δεν υπάρχει και καμία ενημέρωση. Ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός στα περισσότερα σχολεία είναι σχεδόν ανύπαρκτος. Τελειώνοντας κανείς το σχολείο, δεν ξέρει πώς είναι ένα Πανεπιστήμιο, δεν ξέρει πόσο πολλές σχολές υπάρχουν, τι είναι κάθε σχολή, τι μαθαίνεις σ’ αυτήν και τι μπορείς να κάνεις μετά. Δεν ξέρει, επίσης, πόσο πολλοί και διαφορετικοί δρόμοι υπάρχουν και τι ευκαιρίες προσφέρουν. Γιατί δεν έχει κάτσει ποτέ κανένας να του τα πει. Γιατί δεν μπορεί και να τα βρει εύκολα όλα αυτά πουθενά. Αλλά και γιατί, όπως είπαμε, δε θα κάτσει ποτέ να ασχοληθεί.

Περιμένει, λοιπόν, κανείς να τελειώσει το Λύκειο, για να κάάάθεται... Αυτήν την εντύπωση έχει. Πως όλα εδώ οδηγούν, άντε να ξεμπερδέψουμε επιτέλους και να ξεκουραστούμε. Είναι λάθος αυτό. Δεν τελειώνει η προσπάθεια μετά το Λύκειο. Γι’ αυτό συσσωρεύονται αιώνιοι φοιτητές, τους οποίους προσπαθούν να χτυπήσουν με άλλα μέτρα. Αλλά το πρόβλημα πρέπει να το χτυπήσεις εκεί που ξεκινάει. Όχι στην κατάληξή του.

Ούτε και μετά το Πανεπιστήμιο όμως τελειώνει η προσπάθεια. Δεν τελειώνει ποτέ. Είναι, καλύτερα να μη μάθει κανείς να περιμένει πότε θα τελειώσουν οι προσπάθειές του. Αλλά να μάθει να ζει τη ζωή του πιο ελεύθερα μαζί μ’ αυτές, χωρίς να τον περιορίζουν και να τον καταπιέζουν.

Τέλος, με την πίεση των πανελληνίων έχει δημιουργηθεί μία απέχθεια προς κάθε μορφής διάβασμα και οποιοδήποτε τρόπο απόκτησης (περιττών, αφού «δε θα σου χρειαστούν ποτέ») γνώσεων. Και αυτή η λογική είναι λανθασμένη. Σα νοοτροπία. Σα στάση ζωής.

Η γνώση είναι γνώση. Είναι όμορφο πράγμα η γνώση. Σε βελτιώνει. Δεν είναι άχρηστη, μόνο και μόνο επειδή δε λειτουργεί ως εργαλείο για την επίτευξη κάποιων στόχων.

Τελικά καταλήγω σε ορισμένα συμπεράσματα.

Το παρόν εκπαιδευτικό σύστημα είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να εκπαιδεύει. Όμως είναι διαφορετικό πράγμα η εκπαίδευση από την παιδεία. Και παιδεία δεν προσφέρει. Λείπει η ανθρωπιστική παιδεία. Επίσης, είναι διαφορετικό πράγμα η εκπαίδευση από τη μόρφωση. Και ούτε μόρφωση προσφέρει. Λείπει η γενική παιδεία. Απλώς εκπαιδεύει. Βγάζει τεχνοκράτες.

Αλλά και από αυτήν την άποψη έχει αποτύχει. Κάποτε αποφασίστηκε ότι στην Ελλάδα πρέπει να έχουν όλοι εξίσου εύκολα πρόσβαση στην «παιδεία». Πολύ σωστό. Αλλά για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να φροντίσεις να είναι ψηλό το επίπεδο της «παιδείας» για όλους. Όχι χαμηλό για όλους. Έπρεπε να στρογγυλοποιηθεί προς τα πάνω. Όχι να ισοπεδωθεί. Με τις επιλογές που έχουν γίνει, το πρόβλημα είναι εμφανές. Μάζες μαθητών οδηγούνται προς άπειρες σχολές. Όλοι κάπου μπαίνουν... κάποια στιγμή βγαίνουν... και μετά το χάος... Γι’ αυτό και η ανεργία δεν καταπολεμάται.

Πρέπει κάποιος κάποια στιγμή να αναλάβει το πολιτικό κόστος (γιατί εκεί είναι το πρόβλημα, όπως και σε όλα τα θέματα άλλωστε) κάποιων αλλαγών.

Ούτε οι δέσμες ήταν λύση. Ούτε οι πανελλήνιες με τα 13 μαθήματα ήταν λύση (να εξετάζεσαι στα Θρησκευτικά σε πανελλήνιες – έλεος!!!). Έγινε η διόρθωση με τα 9, αλλά μετά υποσχέθηκαν 6... Να μη δίνουν καμία σημασία, δηλαδή, τα παιδιά της Θετικής, στην Ιστορία, ας πούμε, στην 3η Λυκείου... Και τα παιδιά της Θεωρητικής, αντίστοιχα, στα Μαθηματικά... Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα έτσι κι αλλιώς.

Όπως ψιλά γράμματα είναι για μένα οι μεταρρυθμίσεις (αν και υπερβολικά αυστηρές) που φαίνεται πως θα περιλαμβάνει το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί προσεχώς και για το οποίο τόόόσος (με το συμπάθειο) ντόρος έχει γίνει.

Ποιες είναι οι λύσεις;

Δεν ξέρω.

Θα ακολουθήσει post, όμως, όπου θα αναλύσω, τουλάχιστον, το δικό μου σκεπτικό.

Ο ορθολογισμός στο τάβλι (Και τύχης δείσθαι λαμπράς)

Ο κόσμος συχνά επικαλείται την Τύχη.

Είτε για να ελαφρύνει το μυαλό του από το βάρος μιας αποτυχίας του παρελθόντας, είτε για να ελαφρύνει το μυαλό του από το βάρος μίας επιλογής για το μέλλον. Όπως και να ‘χει, η Τύχη είναι στο μυαλό.

Εγώ δεν πιστεύω στην Τύχη.

Πιστεύω στην τύχη. Γιατί η τύχη υπάρχει, είτε το πιστεύω εγώ είτε όχι.

Αλλά η Τύχη δεν υπάρχει. Δεν πιστεύω στην Τύχη, όπως δεν πιστεύω στη Μοίρα.

Για Θεό δε μιλάω εδώ. Προσπάθεια προσέγγισης της ύπαρξης Θεού είναι προσπάθεια προσέγγισης του μυστηρίου της Ζωής.

Η Τύχη, όμως, είναι άλλο πράγμα.

Εγώ την τύχη την καταλαβαίνω ως εξής:

"Η τύχη είναι άθροισμα συμπτώσεων", όπως είχε πει ο Αϊνστάιν. Οτιδήποτε συμβαίνει είναι αποτέλεσμα σύμπτωσης καταστάσεων και συγκυριών. Για την ακρίβεια, είναι αποτέλεσμα άπειρων συμπτώσεων καταστάσεων και συγκυριών, που έχουν συμβεί από την αρχή του κόσμου ως σήμερα.

Το γεγονός ότι θα ήμουν εγώ εδώ σήμερα και θα έγραφα αυτά τα λόγια, πριν από δισεκατομμύρια χρόνια ήταν μία πιθανότητα τόσο μηδαμινή, που δεν ξέρω ούτε καν πώς να την εκφράσω. Όπως, αντίστροφα, ο αριθμός των πιθανών διαφορετικών τροπών που θα μπορούσε να είχε πάρει ο κόσμος από την ιστορία ως σήμερα είναι τόσο μεγάλος που με τρομάζει και μόνο που προσπαθώ να βρω έναν τρόπο να τον εκφράσω κι αυτόν.

Όλοι ξέρουμε το παράδειγμα με την πεταλούδα.

Και όλοι ξέρουμε γιατί στην ιστορία δεν μπορούμε να μιλάμε με ‘αν’.

Όλα αυτά, όμως, δεν πρέπει να αναιρούν το γεγονός ότι, από ένα σημείο και μετά, μπορεί κανείς με σωστές επιλογές να φροντίσει, σε ένα βαθμό, για το μέλλον του. Αλλά η επιτυχία δε θα είναι ποτέ εγγυημένη.

Από ‘κει και πέρα...

Όταν μία συγκεκριμένη σειρά γεγονότων επιφέρει κάποια ευεργετικά αποτελέσματα, χωρίς να έχει υπάρξει καμία μέριμνα ή πρόνοια για κάτι τέτοιο, αυτό ονομάζεται τύχη.

Όταν μία αντίστοιχη διαδικασία φέρνει κάποια αρνητικά αποτελέσματα, χωρίς να έχει υπάρξει κανένας τρόπος να προβλεφτεί ή να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, αυτό ονομάζεται ατυχία.

Αν, όμως, η διαδικασία αυτή δεν ήταν τόσο ‘τυχαία’, αλλά έχει υπεισέλθει παράγοντας ανθρώπινης συμμετοχής, είτε ως δράση, είτε ως μη-δράση (η επιλογή της μη-δράσης, είτε είναι συνειδητή είτε ασυνείδητη, δεν παύει να είναι δράση), τότε και το αποτέλεσμα δεν οφείλεται σε ‘τύχη’.

Αυτή είναι λοιπόν η τύχη, που υπάρχει.

Η Τύχη, που δεν υπάρχει, είναι μία σχεδόν θεία δύναμη που καθορίζει το τι θα συμβεί σε ορισμένες περιπτώσεις με βάση... απολύτως κανέναν κανόνα. Δεν μπορώ να το δεχτώ αυτό. Γιατί, είπαμε, δεν πιστεύω στη Μοίρα.

Και επιτέλους φτάνουμε στο σημείο που εξαρχής ήθελα να θίξω...

Όταν κάποιος είναι κατ’ επανάληψη κωλόφαρδος, πώς στο διάολο εξηγείται αυτό;;;

Το να φέρεις μία φορά εξάρες όταν τις χρειάζεσαι είναι τύχη. Το να ξανασυμβεί αυτό στο επόμενο παιχνίδι, βεβαίως είναι εξίσου τύχη από μόνο του, αλλά σε συνδυασμό με την προηγούμενη φορά είναι μεγάλη τύχη. Το να συμβεί κι άλλη φορά, βεβαίως είναι εξίσου τύχη με τις δύο προηγούμενες φορές από μόνο του, αλλά σε συνδυασμό μ’ αυτές είναι πολύ μεγάλη τύχη. Και ούτω καθεξής.

Αυτή η συστηματική συσσώρευση ‘τυχερών’ γεγονότων, και μάλιστα διαφορετικών και μη-σχετιζομένων μεταξύ τους (η ρίψη ζαριού στην πιθανοθεωρία είναι το κλασικότερο πείραμα με σύστημα των ίδιων ισοπίθανων ενδεχομένων) είναι που κάνει κάποιον ‘κωλόφαρδο’ και κάποιον άλλον δολοφόνο...

Και όμως. Εγώ δε λαμβάνω ποτέ υπόψη μου την κωλοφαρδία του άλλου. Γιατί δεν πιστεύω σ’ αυτήν. Δε διαφωνώ ότι είναι κωλόφαρδος. Φυσικά και είναι. Αλλά είναι αντικειμενικά κωλόφαρδος για αυτά που του έχουν τύχει στο παρελθόν. Δεν είναι γενικά κωλόφαρδος σαν άνθρωπος. Κάθε φορά που ξεκινάει καινούρια παρτίδα, ξεκινάμε από το μηδέν. Έχουμε τις ίδιες πιθανότητες να είμαστε κωλόφαρδοι και οι δύο, γιατί είπαμε... τα πειράματα είναι ανεξάρτητα... δε συνδέονται...η κωλοφαρδία ανήκει στο παρελθόν...

Και κάθε φορά τα ίδια!!!

Πώς γίνεται ρε γαμώτο...;

(αφιερωμένο στο Βασίλη)

Φανταστικέ εργοδότη...

• Ζητούνται νέες κοπέλες για δουλειά.
• Ζητούνται κοπέλες για σέρβις.
• Ζητούνται πωλήτριες.

Αν ήμουν κοπέλα και δη φεμινίστρια, θα είχα να πω πολλά για την εκμετάλλευση της γυναικείας εικόνας, της ομορφιάς, του σώματος, κλπ.. Και καλά θα έκανα.

Κοπέλα δεν είμαι, αλλά εξακολουθεί να με ενοχλεί το όλο σκηνικό. Για διαφορετικούς λόγους...

Εμείς...;

Σε πηγάδι κατουρήσαμε εμείς...;

Με τι λεφτά θα πάμε διακοπές εμείς...;

Εεε...; Φανταστικέ εργοδότη...;

Ανατομία μιας χαμένης γενιάς

http://old-boy.blogspot.com/2006/06/blog-post.html

(Αυτό ήταν η αφορμή.

Αφορμές, βέβαια, θα μπορούσε να βρει πάρα πολλές ο οποιοσδήποτε. Δε βρίσκει όμως. Τουλάχιστον όχι ο οποιοσδήποτε.

Μα δε θέλει να το σκεφτεί. Δεν τον απασχολεί ρε παιδί μου. Δεν τον νοιάζει.

Αυτό είναι και το όλο θέμα, έτσι κι αλλιώς. Ότι ο κόσμος δε θέλει να σκεφτεί. Από εκεί ξεκινάει το πρόβλημα και να που εκεί καταλήγει.)

Στη βιολογία λένε ότι ο φαινότυπος αποτελείται από το γονότυπο και τα επίκτητα χαρακτηριστικά.

Στην ψυχολογία λένε ότι η προσωπικότητα διαμορφώνεται από το χαρακτήρα και τα βιώματα.

Στην κοινωνιολογία λένε ότι η γενιά μας δεν έχει προσωπικότητα... Είναι ανύπαρκτη.

Και έτσι είναι. Το έχω ζήσει και το ζω καθημερινά. Και με στεναχωρεί. Αλλά έτσι είναι.

Ποιος είναι λοιπόν ο φαινότυπος της γενιάς μας...;

Είμαστε η γενιά που ξοδεύει τα χρήματά της σε ρούχα και σε παπούτσια, είτε τα χρήματα αυτά είναι λίγα, είτε πολλά. Είμαστε η γενιά που μεγάλωσε ξοδεύοντας λεφτά σε λογότυπα.

Είμαστε η γενιά που βάζει τα ακριβότερα της κουστούμια και φορέματα για να πάει στα μπουζούκια να "τα σπάσει", απολαμβάνοντας σε ρυθμούς βλαχο-μπαρόκ άσματα που αφορούν άπιστους γκόμενους. Είμαστε επίσης η γενιά που βρίζει με τόσο πάθος "την πουτάνα τη ζωή που μου χρεώσανε", λες και έχει ζήσει τόσο πολύ την άδικη και τη σκληρή πλευρά της ζωής που έχουν ζήσει ή και ζουν άλλοι και άλλοι, ενώ την ίδια ώρα χαλάει απίστευτα χρήματα σε λουλούδια και σε σφηνάκια, σε αέρα δηλαδή - λεφτά τα οποία άλλοι, αλλού, ούτε που έχουν ονειρευτεί ποτέ.

Είμαστε η γενιά που ξημεροβραδιάζεται στα γυμναστήρια, χωρίς να έχει ανοίξει ποτέ μισό βιβλίο να διαβάσει. Να το ανοίξει, έστω. Και άμα βαρεθεί, ας το αφήσει.

Είμαστε η γενιά που περιμένει να τελειώσει το σχολείο για να μπει σε μία σχολή (συνήθως δεν έχει σημασία σε ποια, απλώς να μπει σε μία σχολή) και να αρχίσει να κωλοβαράει.

Είμαστε η γενιά που δεν έχει ιδέα από πολιτική και που ψηφίζει στις φοιτητικές εκλογές με βάση το κόμμα που ψηφίζει ο μπαμπάς, με βάση το συμφέρον, με βάση τους φίλους και με βάση τις εκδηλώσεις στα κλαμπ και τις εκδρομές. Άντε και τις σημειώσεις. Είμαστε η γενιά που εκλέγει συντηρητική παράταξη στις φοιτητικές εκλογές. Είμαστε η γενιά που δε διαμαρτύρεται για τίποτα. Γιατί δεν καταλαβαίνει τίποτα. Γιατί δεν ξέρει που παν τα τέσσερα.

Και ξαφνικά...

Είμαστε η γενιά των καταλήψεων.

Γιατί κάποιοι της είπαν ότι πάνε να της στερήσουν το βασικότερο δικαίωμα της. Το δικαίωμα στην τεμπελιά. Το δικαίωμα του να πληρώνει ο μπαμπάς και να τα τρως σε καφέδες.

Είναι κρίμα. Είναι κρίμα να ανήκω σ' αυτήν τη γενιά. Δε με εκφράζει καταρχάς. Τη βρίσκω ψεύτικη. Είναι η γενιά της βιτρίνας και του καθρέφτη. Η γενιά του 'φαίνεσθαι' και όχι του 'είναι'. Και, παράλληλα, είναι μια γενιά εντελώς χύμα. Που δε φαίνεται να την απασχολεί τίποτα το λιγότερο επιφανειακό.

Είναι κρίμα να συνειδητοποιείς ότι δε σε εκφράζει η γενιά σου. Ή και η εποχή σου ολόκληρη.

Γιατί, τελικά, καταλαβαίνει κανείς πως όλα αυτά είναι φυσικά. Δε φταίμε εμείς. Η εποχή φταίει.

Είπαμε: Η προσωπικότητα διαμορφώνεται από το χαρακτήρα και τα βιώματα. Δεν έχουμε έντονα βιώματα.

Δε μεγαλώσαμε μέσα στις αναταραχές και την αναζήτηση. Μεγαλώσαμε με κεκτημένα άλλων γενεών. Σε ένα περιβάλλον ασφαλές και ήσυχο.

Είπαμε: Ο φαινότυπος αποτελείται από το γονότυπο και τα επίκτητα χαρακτηριστικά. Τα επίκτητά μας χαρακτηριστικά είναι fake.

Δε μεγαλώσαμε με πείνα. Με βαρεμάρα μεγαλώσαμε. Μεγαλώσαμε μέσα στον κορεσμό της καταναλωτικής κοινωνίας.

Κι αυτό, βέβαια, με τη σειρά του, είναι φυσικό. Δεν τη δημιούργησε κανείς αυτήν την κοινωνία. Δεν οφείλεται σε κάποια μοχθηρή πλουτοκρατική συνομωσία. Ήταν η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων. Η φυσική ροή της ιστορίας. Αλλά έτσι είναι.

Δεν κατηγορώ κανέναν. Λυπάμαι μόνο. Θα ήθελα να είχα ζήσει άλλες εποχές. Πιο έντονες. Εποχές διεκδικήσεων και αγώνων. Περασμένες ασπρόμαυρες εποχές. Ή πολυδιάστατες μελλοντικές εποχές. Όχι τώρα όμως.

Αυτή είναι η εποχή των φλούφληδων. Δεν ταιριάζω εδώ.

Μπορεί να ακούγομαι σα γέρος. Η πλάκα είναι ότι έτσι νιώθω.

Και φυσικά θα βρεθούν πολλοί να πουν ότι δεν είναι όλος ο κόσμος έτσι. Εννοείται πως όχι. Εγώ μιλάω για την εικόνα που μου βγάζει το σύνολο.

Όπως επίσης θα βρεθούν πολλοί να πουν ότι όλες οι γενιές ήταν σε ένα βαθμό έτσι κλπ. κλπ.. Δεν αμφιβάλλω. Αλλοίμονο αν δεν ήταν, σε ένα βαθμό. Αλλά όχι κι έτσι πια.

Ντρέπομαι...

Αφιερωμένο εξαιρετικά

Ώρες-ώρες νομίζω πως μας δουλεύουν.

Ώρες-ώρες είμαι σίγουρος πως μας δουλέυουν.

Μήπως μας περνάνε για βλάκες;

Σίγουρα μας περνάνε για βλάκες.

Και πού είναι το κακό;

Αφού είμαστε βλάκες.

Δε νομίζω πως μας δουλεύουν.

Νομίζω πως μας βολεύει να δουλεύουμε να τον εαυτό μας.

"ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΚΕΝΟ ΜΕΤΑΞΥ ΣΑΣ"

Όποιος και να το σκέφτηκε, ήταν έξυπνο. Ακόμα κι αν δεν το σκέφτηκε αυτός που το έγραψε, που είναι και το πιθανότερο, ήταν έξυπνο που αυτός το έγραψε εκεί.

Είναι γραμμένο με μαύρο μαρκαδόρο, κάτω από το παράθυρο, ανάμεσα δηλαδή στους δύο κυρίους που κάθονται αντικρυστά.

Οι κύριοι δεν πρέπει να το έχουν προσέξει. Και πώς να το προσέξουν άλλωστε... Σάμπως κοίταξαν καθόλου προς τα 'κει; Και οι δύο κοιτάζουν σταθερά έξω απ' το παράθυρο. Έξω από το ίδιο παράθυρο, βέβαια. Αλλά πάντως έξω.

Ποιος ξέρει τι σκέφτονται...

Πάντα μου άρεσε αυτό. Να κοιτάζω ανθρώπους μέσα στο λεωφορείο ή στο τραίνο και να προσπαθώ να φανταστώ τι σκέφτονται.

Μια φορά, ενώ ταξίδευα μέσα σε ένα τραίνο του ΟΣΕ, με είχε πάρει ο ύπνος και, όταν ξύπνησα, η κυρία που καθόταν απέναντι με ρώτησε αν σκεφτόμουν κάτι γλυκό... γιατί, λέει, χαμογελούσα...

Αλλά τούτοι 'δω δε χαμογελάνε. Δε νομίζω ότι χαμογελάει και κανείς μόνος του στο τραίνο συχνά βέβαια. Και γενικά δε νομίζω ότι χαμογελάει κανείς μόνος του συχνά.

Περνούν οι σταθμοί, κόσμος μπαίνει - κόσμος βγαίνει... και τι μένει;

"Και ξαφνικά με έπιασε μια λύπη γι' αυτήν εδώ τη μέρα. Όχι μόνο γιατί ήταν μάταια, αλλά και γιατί απ' αυτή τη ματαιότητά της τίποτα δε θα μείνει..." λέει ο Μίλαν Κούντερα σε ένα από τα πιο όμορφα βιβλία που έχουν γραφτεί.

Κι εμένα μ' έπιασε μια λύπη τώρα που θυμήθηκα τον ήρωα του βιβλίου και τις πλάνες του και τις αδικίες και τη ματαιότητα της ζωής του και του σκοπού της...

Μού 'ρχεται να πάω να σπρώξω τους κυρίους μπας και ζωντανέψουν, να τους ρωτήσω αν έχουν καμία συγγένεια με τον ήρωά μου.

Και μετά θα τους ζητήσω να μιλήσουν. Να πουν κάτι, οτιδήποτε. Γιατί πλέον απορώ πρώτον αν μπορούν να μιλήσουν και δεύτερον αν μπορούν να μιλήσουν μεταξύ τους.

Αλλά θα μείνω με την απορία... Ο κύριος με το άσχημο καρό πουκάμισο δεν είναι πια εκεί. Δεν πρόσεξα πότε κατέβηκε...

Και ξαφνικά θυμάμαι τη διαφήμιση που τρεις κύριοι συναντιούνται στο ίδιο βαγόνι... μέχρι που κάποια στιγμή ο ένας φεύγει οριστικά...

"Επόμενος σταθμός: Άγιος Νικόλαος - Παρακαλώ προσοχή στο κενό μεταξύ συρμού και αποβάθρας. Next station: Agios Nikolaos - Please mind the gap between the train and the platform."

ΥΓ: Θα ήθελα να γνωρίσω κάποια στιγμή και όλες αυτές τις τόσο οικείες, πλέον, φωνές, που ακούει κανείς σε ανακοινώσεις σε μέσα μαζικής μεταφοράς, σταθμούς, αεροδρόμια, κλπ.. Να δω αν έχουν και πρόσωπο, εκτός από φωνή. Ειδικά όταν η φωνή είναι απρόσωπη. Άραγε ερωτεύονται οι φωνές...;