Friday, September 19, 2008

Οι τιμωρημένοι

Χριστοθέα, ακατάλληλο…


Ο Στρατής ήταν καλός άνθρωπος.
Έτσι φαινόταν, τουλάχιστον.
Απλώς, όπως λέει και μια φίλη μας, ίσως σχετικά με την καλοσύνη αυτό που μετράει πιο πολύ είναι τι φαίνεται.
Όχι πως είχε και πολλά να κρύψει ο Στρατής.
Οι εικόνες της καθημερινότητάς του δεν ήταν και απροσπέλαστες. Όλοι τον συναντάγαμε τα απογεύματα να κάνει τη βόλτα του στον παραλιακό δρόμο, πάνω στο καροτσάκι του, παρέα με τη μάνα του, ίσως και κάποια βοηθό. Όπως ακριβώς φανταζόμασταν ότι γινόταν ήδη από πολλά χρόνια πριν να πατήσουμε κι εμείς, κάπως πιο στέρεα, πάνω σ’ αυτόν τον κόσμο.
"Καλησπέρα Στρατή", του λέγαμε, περισσότερο επειδή έπρεπε, στο κάτω-κάτω παιδιά ήμασταν και άλλωστε τι νόημα είχε, αφού με το ζόρι κατάφερνε να βγάλει κάποιους ήχους και κουραζόταν, τον έβλεπες, τον βάζαμε σε μπελάδες.
Άσε που η μάνα του ήταν η πιο κουτσομπόλα γριά της γειτονιάς και περιμέναμε να περάσει για να αρχίσουμε να λέμε χαζομάρες μεταξύ μας για την παροιμιακή της αυτή ιδιότητα, αλλά και πάλι παιδιά ήμασταν, και πού να σκεφτούμε τότε ότι δεν ήταν αστείο, ότι αντίθετα, είναι λίγο δραματικό αν το σκεφτείς, κάποιος που η μικρή του χαρά είναι οι ζωές των αλλωνών είναι συνήθως γιατί δεν έχει ζωή δικιά του.
Τα καλοκαίρια, τον κατέβαζε στη θάλασσα κάθε πρωί νωρίς-νωρίς να κάνει μπάνιο και όλη της η προσπάθεια να βοηθήσει έναν άνθρωπο ανάπηρο να μπει στη θάλασσα ήταν μια εικόνα που θυμάμαι ότι μας σόκαρε, ακόμα κι εμάς, που, παιδιά ήμασταν.
Τα μεσημέρια που κάθονταν στη βεράντα και του έδιωχνε τις μύγες με τη μυγοσκοτώστρα ή όταν τον τάιζε ή μία φορά που είχα δει να προσπαθεί τον ξυρίσει, εικόνες και εικόνες εντυπωμένες στο μυαλό μου από τα παιδικά μου χρόνια.
Μια μέρα, πρέπει να ‘ταν φθινόπωρο νομίζω, πάντως δεν ήμασταν στο νησί, ο Στρατής πέθανε, κι εγώ τότε μόνο έμαθα ότι αυτοί οι άνθρωποι συνήθως δε μένουν μαζί μας μέχρι τα βαθειά τους γεράματα.
Πάνε πολλά χρόνια από τότε.


Σήμερα πέθανε κάποιος άλλος, ένας νέος άνθρωπος.
Είχε εδώ και λίγα χρόνια μια ασθένεια, απ’ αυτές τις αυτοάνοσες τις ύπουλες, που σε παραλαμβάνουν υγιή, ευτυχή και δυνατό και μέσα σε λίγο καιρό σε καταντάνε να σέρνεσαι, ή ίσως ούτε καν αυτό, να πονάς ο ίδιος και, πολύ περισσότερο, να είσαι ταυτόχρονα ο μεγαλύτερος πόνος για τους δικούς σου, να είσαι αυτός για τον οποίο ξέρει όλη η γειτονιά, να είσαι αυτός για τον οποίο οι συγγενείς συζητάνε ότι τα έκανες πάνω σου στο αεροπλάνο, αυτός για τον οποίο οι φίλοι κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν και μόλις βγουν από το σπίτι σχολιάζουν χαμηλόφωνα μεταξύ τους με αυτό το ύφος της λύπησης για το πηρούνι που δεν μπορείς πια να κρατήσεις και για όλα τ’ άλλα μ’ έναν κόμπο στο στομάχι και θυμούνται με την αδικία στα μάτια τις καλές σου μέρες και πόσο ήσουν επιτυχημένος.
Και αν σου μέλλει, πεθαίνεις πρόωρα, δεν πα’ να ‘ναι όλη η οικογένειά σου μεγαλογιατροί. Και πεθαίνεις άδικα. Δεν πα’ να ‘σουν το καλύτερο παιδί.
Και δε μαθαίνεις ποτέ αν στον ανηψιό σου θα μείνει αυτή σου η εικόνα η τελευταία, ή τότε που ήσασταν στη θάλασσα, μπροστά στο σπίτι, και τον έβαζες στους ώμους σου και τον πέταγες στον αέρα. Εσύ πρέπει να είχες μόλις τελειώσει φαντάρος κι εκείνος θα 'χε μόλις αρχίσει Δημοτικό.


Και μετά θυμήθηκα τότε, στα μακρινά χρόνια του Δημοτικού, ένα πρωί με Θρησκευτικά, που κάποιος μάζεψε όλη του την παιδική αφέλεια και το θάρρος και, με αφορμή μια τραγωδία των ημερών, έκανε μια δύσκολη ερώτηση στο δάσκαλο· γιατί ο Θεός ο Παντοδύναμος αφήνει να συμβαίνουν τέτοια πράγματα στους ανθρώπους.
Και ο δάσκαλος απάντησε ότι, μπορεί, λέει, να τους τιμωρεί, πού ξέρεις…
Και μετά χτύπησε το κουδούνι και βγήκαμε διάλειμμα και πιάσαμε την μπάλα.
Και μόνο ένας δεν έπαιζε, αυτός δεν έπαιζε ποτέ, μόνο καθόταν σε μια γωνιά, με τη μάνα του πάντα από δίπλα, και μ’ ένα δυνατό χαμόγελο στο πρόσωπο παρίστανε τον εκφωνητή του αγώνα. Πάνω στο καροτσάκι του.
Θα ‘ταν κι αυτός τιμωρημένος, φαίνεται.
Θα ‘χε μαζέψει πολλές κάρτες στις προηγούμενες ζωές.


Γιατί όλα κι όλα, ο Θεός είναι δίκαιος.

Monday, September 15, 2008

Street spirit

...
... είναι μία ευχάριστη είδηση ο street spirit, ότι ναι, υπάρχουν και αυτοί οι άνθρωποι ...
...

Τέτοια έγραφα κάποτε για τον αγαπημένο blogger, τον αγαπημένο street spirit.
Πριν από λίγο έμαθα κι εγώ ότι ο αγαπημένος street spirit, ο αγαπημένος Νικήτας, δε βρίσκεται πια ανάμεσά μας.
Δεν ξέρω τι να πω, δεν ξέρω τι να γράψω.
Χαζεύω το τελευταίο του post, ένα post διακοπών, δυστυχώς κάπως πιο μόνιμων τελικά απ' ότι μας περιέγραφε... "Καιρός να ανοίξουμε φτερά", λέει κάπου...
Χαζεύω τη φωτογραφία στο τέλος με τη βάρκα και την ερημική παραλία. "Ελπίζω να αντικρύσω μια ανάλογη εικόνα...", γράφει. Μακάρι, Νικήτα. Μακάρι να είναι έτσι...
Αυτό που θα μου μείνει πιο πολύ είναι εκείνο το post που είχε γράψει πριν ένα χρόνο τέτοιες μέρες για τη φίλη του τη Μαρία, που είχε χαθεί πρόωρα. Κάτω-κάτω, του άφηνα ένα σχόλιο, βλέπω, και μου απαντούσε:
"jason, ο Η που με ειδοποίησε για τον άδικο χαμό της Μαρίας, μου είπε ότι οι καλοί φεύγουν γρήγορα..."
Καλό ταξίδι, αγαπημένε street spirit.
Θα ήθελες μουσική... Συγγνώμη που δεν μπορώ να σου διαλέξω.

Saturday, September 13, 2008

Κατερίνα Γώγου

Εκείνο που φοβάμαι πιο πολύ
είναι μη γίνω "ποιητής".
Μην κλειστώ στο δωμάτιο
ν' αγναντεύω τη θάλασσα
κι απολησμονήσω.
Μην κλείσουνε τα ράμματα στις φλέβες μου
κι από θολές αναμνήσεις και ειδήσεις της ΕΡΤ
μαυρίζω χαρτιά και πλασάρω απόψεις.
Μη με αποδεχτεί η ράτσα που μας έλειωσε
για να με χρησιμοποιήσει.
Μη γίνουνε τα ουρλιαχτά μου μουρμούρισμα
για να κοιμίζω τους δικούς μου.
Μη μάθω μέτρο και τεχνική
και κλειστώ μέσα σε αυτά
για να με τραγουδήσουν.
Μην πάρω κιάλια για να φέρω πιο κοντά
τις δολιοφθορές που δε θα παίρνω μέρος
μη με πιάσουν στην κούραση
παπάδες και ακαδημαϊκοί
και πουστέψω.
Έχουν όλους τους τρόπους αυτοί
και την καθημερινότητα που συνηθίζεις
σκυλιά μας έχουν κάνει
να ντρεπόμαστε για την αργία
περήφανοι για την ανεργία.
Έτσι είναι.
Μας περιμένουν στη γωνία
καλοί ψυχίατροι και κακοί αστυνόμοι.
Ο Μaρξ...
τον φοβάμαι
το μυαλό μου τον δρασκελάει και αυτόν
αυτοί οι αλήτες φταίνε
δεν μπορώ γαμώτο να τελειώσω αυτό το γραφτό
μπορεί... ε;...μίαν άλλη μέρα...

Tuesday, September 09, 2008

Το μεγαλύτερο επιστημονικό πείραμα

Η αυριανή μέρα, λοιπόν, αναμένεται να χαραχθεί με χρυσά γράμματα στην ιστορία της επιστήμης της Φυσικής και γενικότερα του ανθρώπου.

Αύριο, Τετάρτη 10 Σεπτεμβρίου του 2008, έχει προγραμματιστεί να γίνει η πρώτη μεγάλη δοκιμή του μεγαλύτερου επιστημονικού εγχειρήματος όλων των εποχών και να ξεκινήσει το μεγαλύτερο επιστημονικό πείραμα.

Ο λόγος για τον επιταχυντή LHC του ερευνητικού κέντρου CERN.

Μετά από 15 χρόνια κατασκευής και αρκετές δεκαετίες ερευνών συνολικά, με συμμετοχή 500 πανεπιστημιακών ιδρυμάτων από 26 χώρες και περίπου 6500 επιστημόνων, και συνολικό κόστος πάνω άνω των 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ο επιταχυντής σωματιδίων Large Hadron Coller είναι έτοιμος να πάρει μπρος.

Eγκατεστημένος σε ένα τούνελ μήκους 27 χιλιομέτρων, 100 μέτρα κάτω από το έδαφος, στην περιοχή του διεθνούς πρωτοποριακού ερευνητικού οργανισμού CERN, στα γαλλο-ελβετικά σύνορα, από αύριο το πρωί και για μερικές δεκαετίες ακόμα, όσο και θα διαρκέσουν δηλαδή τα πειράματα του σχετικού project, θα έχει στραμμένα πάνω του τα μάτια εκατομμυρίων επιστημόνων.

Αυτό που στην πραγματικότητα θα αποτελέσει το πείραμα αυτό, είναι μία εντυπωσιακά αποτελεσματική προσομοίωση της Μεγάλης Έκρηξης, του γνωστού σε όλους μας Big Bang, και οι επιστήμονες πιστεύουν ότι θα καταφέρουν να προσεγγίσουν τις συνθήκες που επικράτησαν κοντά στο ένα τρισεκατομμυριοστό του δευτερολέπτου αμέσως μετά την έκρηξη.

Οι θερμοκρασίες και οι ενέργειες που θα αναπτυχθούν μέσα στον επιταχυντή είναι τόσο πρωτόγνωρες, που αρκετοί τόλμησαν να προβλέψουν καταστροφικές για την ανθρωπότητα συνέπειες, όπως ο φυσικός Walter Wagner, που προέβλεψε ότι ο επιταχυντής είναι ικανός να δημιουργήσει μια μαύρη τρύπα που θα καταπιεί τη Γη, ίσως και το σύμπαν ολόκληρο. Στις 21 Μαρτίου, μάλιστα, κατέθεσε μήνυση στο Περιφερειακό Δικαστήριο της πολιτείας της Χαβάης με αίτημα την απαγόρευση του πειράματος. Θεωρεί ότι οι επιστήμονες του CERN υποβαθμίζουν την πιθανότητα της δημιουργίας μαύρης τρύπας που θα καταπιεί τη Γη, ή της γένεσης μιας ουσίας που θα μετατρέψει τη Γη σε σκοτεινή ύλη. Από τότε έχει ξεκινήσει ένα debate ανάμεσα σε επιστήμονες, σχετικά με το αν οι πιθανότητες να συμβούν τέτοια πράγματα είναι απολύτως μηδενικές ή μηδαμινές αλλά όχι μηδενικές. Κάποιοι φυσικοί, για παράδειγμα, υποστηρίζουν ότι αν η θεμελιώδης κατάσταση κενού του σύμπαντος δεν είναι απόλυτα ισορροπημένη, ο επιταχυντής μπορεί να προκαλέσει την αποσύνθεση και πλήρη διάλυσή του, και υπολογίζουν την πιθανότητα αυτή της κοσμικής ενδόρρηξης σε 1 σε 1 googol, δηλαδή 1 σε 10¹ºº.

Η πραγματικότητα είναι ότι κανείς δεν ξέρει τι συμβαίνει σε αυτούς τους κόσμους της ύλης.

Και αυτός ακριβώς, άλλωστε, είναι και ο σκοπός του πειράματος.

Με την προσομοίωση της Μεγάλης Έκρηξης, οι επιστήμονες περιμένουν να διαλευκανθούν διάφορες τεράστιας σημασίας απορίες τους, όπως για παράδειγμα σχετικά με τη φύση της σκοτεινής ενέργειας και της σκοτεινής ύλης ή και των μαύρων τρυπών, την εξαφάνιση της αντιύλης, τα υπερσυμμετρικά σωματίδια, το μποζόνιο Higgs και διάφορα άλλα, και γενικότερα να προκύψουν χρησιμότατες πληροφορίες σχετικά με το μοντέλο του σύμπαντος, την ύπαρξη των χορδών, τυχόν επιπλέον διαστάσεων, παράλληλων συμπάντων, κλπ..


Στο καταπληκτικό άρθρο (2) του physics4u μπορεί να βρει κανείς μια αρκετά κατανοητή επεξήγηση των όσων ελπίζουν οι επιστήμονες να αποκομίσουν από το πείραμα αυτό, και στο άρθρο (3) μία εποπτική επεξήγηση του πειράματος και της λειτουργίας του.


Από ένα τέτοιο πείραμα δε θα μπορούσε να λείπει και η Ελλάδα, η οποία ήταν άλλωστε από τους ιδρυτές του CERN, το 1954.

Η Ελλάδα συμμετέχει σε τρία από τα τέσσερα μέρη του πειράματος. Εκατόν είκοσι οκτώ ανιχνευτές μιονίων έχουν κατασκευαστεί στη Θεσσαλονίκη, με την αγαστή συνεργασία πέντε ιδρυμάτων (ΕΜΠ, ΑΠΘ, Κέντρο Ερευνών Δημόκριτος, Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων).

Έντονο ελληνικό ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζει το πείραμα και για άλλον ένα λόγο.

Ο Δημήτρης Νανόπουλος, ο μεγάλος Έλληνας φυσικός και πρώην ερευνητής και αυτός του CERN, περιμένει ίσως μια δεύτερη δικαίωση για τη θεωρία του σχετικά με την ταχύτητα του φωτός. Μια τέτοια δικαίωση θα ήταν ικανή να τον οδηγήσει στο βραβείο Νόμπελ, το οποίο εδώ και 10-15 χρόνια προσδοκά.

Ο Νανόπουλος είχε συνυπογράψει με το Νικόλαο Μαυρόματο και τον Άγγλο John Ellis του CERN, πριν από αρκετά χρόνια, μια θεωρητική προσέγγιση, η οποία λίγο-πολύ υποστήριζε ότι η ταχύτητα του φωτός δεν είναι σταθερή, αλλά εξαρτάται από τη συχνότητα, εκθέτοντας ουσιαστικά τον Einstein, τη Θεωρία της Σχετικότητας και ένα τεράστιο μέρος της σύγχρονης Φυσικής.

Η προσέγγιση αυτή είχε και έχει πολλούς υποστηρικτές αλλά και πολλούς πολέμιους και ο Νανόπουλος από άλλους δοξάστηκε και από άλλους χλευάστηκε.

Το 1998, μάλιστα, όταν υπήρξε πρωτοβουλία ομάδας 32 πανεπιστημιακών του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών για την μετάκληση του, το ενδεκαμελές εκλεκτορικό σώμα απέρριψε την πρόταση με ψήφους 6-4 και με 1 απόντα, συγκεκριμένα τον κ. Βαρώτσο.

Τον Οκτώβρη του περασμένου έτους, όμως, το τηλεσκόπιο MAGIC στο Λας Πάλμας κατέγραψε για πρώτη φορά μια απόκλιση τεσσάρων λεπτών στο ταξίδι κάποιων φωτονίων από ένα μακρινό γαλαξία, που απέχει κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη.

Αυτά τα δεδομένα ήρθαν να στηρίξουν τη θεωρία του Νανόπουλου και να ταράξουν τα νερά στο χώρο της επιστήμης. Χαρακτηρίστηκαν, μάλιστα, ως "τα τέσσερα λεπτά που αλλάζουν τον κόσμο της Φυσικής" και οι περισσότεροι συμφωνούν πως, αν επιβεβαιωθεί αυτή η θεωρία, τα βιβλία της Φυσικής θα πρέπει να ξαναγραφτούν από την αρχή - εξέλιξη επιπέδου πολλών βραβείων Νόμπελ.


Το μόνο βέβαιο είναι ότι ζούμε εποχές κοσμοϊστορικών ανακαλύψεων για την επιστήμη της Φυσικής.

Thursday, September 04, 2008

Σταγόνες

"Το πώς ξεκίνησε με τον Πάβελ δε θα μπορούσα σήμερα σε κανέναν πια να το πω."

Ή κάπως έτσι.

Ήταν από το κεφάλαια που μου άρεσε να τα διαβάζω και να τα ξαναδιαβάζω, από μέσα μου ή φωναχτά, γιατί ένιωθα ότι ήταν τόσο γνήσια η μεταφορά των συναισθημάτων των χαρακτήρων που ίσως και να υπήρχαν όντως ή τέλος πάντων σχεδόν.

Η παραπάνω πρόταση, βέβαια, δεν ήταν παρά εισαγωγική - και όμως, είχε τη σημασία της.

Μερικά πράγματα δεν μπορείς να τα εξηγήσεις σε τρίτους, όχι γιατί δε θέλεις ή δεν πρέπει, αλλά γιατί νιώθεις ότι είναι τόσο δύσκολο να περιγράψεις τις εικόνες και τα συναισθήματα, που κανείς δε θα καταφέρει, όσο κι αν το θέλει, να καταλάβει πώς τα έζησες, κανείς δε θα τα ξαναζήσει μαζί σου, κανείς δε θα ενθουσιαστεί με τις συμπτώσεις, κανείς δε θα συγκρατήσει τις λεπτομέρειες που έχεις ερωτευθεί και κανείς δε θα αγαπήσει τα λάθη σου όσο εσύ.

Για κάποια πράγματα, για κάποια βιώματα, για κάποιες στιγμές, ίσως είναι σχεδόν βλασφημία να προσπαθείς να εγκλωβίσεις τη μαγεία τους σε λέξεις και προτάσεις, όχι απλώς γιατί η αποτυχία είναι σχεδόν δεδομένη, αλλά γιατί η πρόθεση και μόνο να εξηγήσεις τη μαγεία σε ένα ευρύτερο κοινό, είναι αυτή που την καταστρέφει, είναι αυτή που την αναιρεί και τη χλευάζει.

Τι να πω και σε ποιον, για κείνη τη νύχτα – δώρο γενεθλίων με τον περίπατο στην καλοκαιρινή μπόρα και το θρυλικό υπόστεγο, με τις βόλτες στα στενά και στις αυλές και στα σκαλιά, ή για το βράδυ που κρυβόμασταν στη σκηνή, ή για το άλλο, το σα βγαλμένο από ταινία, με τη δικιά μας παραλία και το ηλιοβασίλεμα και το φεγγάρι και τ’ αστέρια και τα μπλουζ από το μακρινό ξενοδοχείο στη διαπασών να φτάνουν σ’ εμάς ίσα-ίσα για να καλύψουν τη σιωπή…

Ή για τα βράδια στην Αθήνα, το άλσος στο Κεφαλάρι, τις 7,5 ώρες στην Πανόρμου και τη συζήτηση που (δεν) έπρεπε να γίνει, τη βόλτα στο κέντρο και το πεζούλι στην Καπνικαρέα, τα παγκάκια και τις στάσεις και τα κεράσματα στα περίπτερα, το τελευταίο πρωί στο Χαλάνδρι, τις τόσες όμορφες στιγμούλες…

Όχι. Θα τις κρατήσω για μας αυτές τις στιγμούλες – σταγόνες της καλοκαιρινής μπόρας που μπήκε απότομα στη ζωή μου. Κι ας είναι αυτό το μυστικό μου που μου ‘χες ζητήσει.

Δεν είμαι σίγουρος αν το ‘χεις όντως καταλάβει, αγαπητέ κι αγαπημένε μου μπελά, αλλά μπλέξαμε...

Do you have to let it linger?

It seems you do.

Αλλά δε φοβάμαι, στο είπα.

Μπαίνει το φθινόπωρο και, αγάπη καλοκαιρινή, δε φτιάχτηκε για μας ετούτη η εποχή, λέει ένα τραγούδι. Μα δε νομίζω πως οι βροχές δε μας πάνε...

Μέχρι να γίνουν, όμως, οι σταγόνες βροχή και η βροχή ποτάμι, απλώς σ’ ευχαριστώ. Που με έμαθες να περπατάω (λίγο) πιο αργά.