Για όλους εσάς που απόψε κοιμάστε

Ήρθε μια φίλη από Αθήνα προχτές.

-Θέλω να περπατήσουμε. Να μου δείξεις την Πάτρα.

"Θα σε πάρω μια νύχτα να σου δείξω την πόλη, όταν θα κοιμούνται όλοι…" έλεγε ένα τραγούδι που αγαπούσα κάποτε.

Τους χειμώνες στην Αθήνα, πηγαίνουμε με το αυτοκίνητο σε μια γωνιά στο βουνό κάπου κοντά μας και χαζεύουμε τη νύχτα, ενώ ο αέρας μυρίζει χώμα και πεύκο, ή και πιο μακριά, σε κανα ξέφωτο στις στροφές της Πεντέλης, που φαίνεται και η θάλασσα, κι είναι ωραία και ήσυχα.

Kι όμως, μια πόλη το βράδυ έχει τη δική της γοητεία.

Καθώς βολτάραμε στην Πάτρα, ανέβηκε στη μύτη μου μια μυρωδιά από άσπρο γιασεμί που μου θύμισε αμέσως τα Φτηνά τσιγάρα με τη μουσική του Καλαντζόπουλου.

-Γιατί δε φαίνονται τ’ αστέρια;

-Τα κρύβουν τα φώτα της πόλης.

-Και γιατί δεν τα σβήνουν;

-Οι άνθρωποι φοβούνται. Προτιμούν μια φωτισμένη πόλη.

Μου πήρε χρόνια να βρω μέσα μου γιατί μου μιλάει η εικόνα από τα φώτα μιας πόλης αργά το βράδυ. Γιατί νιώθεις να απλώνουν τα όνειρα που κρύβουν, τα στριμωγμένα στις ανάσες των ανθρώπων που κοιμούνται.

"Η πόλη κοιμάται, μα εγώ ξενυχτώ, πίσω απ’ τα τζάμια σας τον ύπνο σας κοιτάζω…", λέει άλλο ένα τραγούδι.

Είχα περάσει κάποτε ένα ολόκληρο βράδυ στην Κωνσταντινούπολη να χαζεύω τον ύπνο εκατομμυρίων ανθρώπων στην υπέροχη θέα της απέραντης φτωχής πόλης από το παράθυρο του ενδέκατου ορόφου του χτισμένου ψηλά στην πόλη ξενοδοχείου.

Ένα άλλο βράδυ, με μια όμορφη παρέα στη Θεσσαλονίκη, ήμασταν σκαρφαλωμένοι στα τείχη εκεί στο Επταπύργιο, με τη μεγάλη φτωχομάνα να απλώνεται από κάτω μας.

Περπατήσαμε προχτές μέσα από τα φώτα της πόλης, διασχίσαμε όνειρα και πλάνες που ροχάλιζαν και κάτσαμε στο μώλο.

Ο κόσμος αγαπάει τα λιμάνια, γιατί βλέπει τη θάλασσα και ηρεμεί, βλέπει τα πλοία που φεύγουν κι έρχονται και ταξιδεύει. Και ίσως δεν προσέχει κανείς την πίσω θέα, το κέντρο μιας άσχημης πόλης να σκαρφαλώνει προς το λόφο.

Καμιά φορά τα καλοκαίρια, όταν είμαστε με την παρέα στο νησί, περνάμε τα βράδια μας στο φάρο. Περπατάμε την προκυμαία γύρω-γύρω, προχωράμε στο λιμενοβραχίονα, πηδάμε τα κάγκελα που μας προστατεύουν από το ετοιμόρροπο κτίσμα, ανεβαίνουμε κάτι κατεστραμμένα σκαλιά και ξαπλώνουμε στο τσιμέντο γύρω από τη μηχανή του φάρου, και χαζεύουμε τη μικρή πόλη να κοιμάται.

Εγώ ανεβαίνω με τη σιδερένια σκάλα πάνω στη μηχανή και αγκαλιάζω το τζάμι για να κρύψω το φως του φάρου απ’ την πόλη. Θα το προσέχει άραγε κανείς;

Κάποιος φτιάχνει εικόνες με τα φώτα της πόλης:

-Την βλέπεις τη γέφυρα;

-Ποια γέφυρα;

-Βλέπεις τα φώτα; Που καθρεφτίζονται στο νερό; Τα κίτρινα φώτα του παραλιακού δρόμου. Καθρεφτίζονται σαν ακτίνες φωτός που χάνονται προς τα κάτω. Φαντάσου ότι είναι το φως που παρεμβάλλεται απ’ τους χοντρούς πυλώνες μιας γέφυρας, που είναι οι σκοτεινοί χώροι ανάμεσα στις ακτίνες. Φαντάσου πως στηρίζουν τη γέφυρα, που είναι ο δρόμος, και πάνω στη γέφυρα στέκεται όλη η πόλη.

Μόνο στο κάστρο δεν ανεβήκαμε προχτές.

Πρώτη φορά, θυμάμαι, είχα πάει με μια παρέα και δυο ποτά, είχαμε κάτσει σ’ εκείνο το τοιχίο που βλέπει τη μισή πόλη και ένας θεός ξέρει πώς πείσαμε το φίλο μας να μην πάρει φόρα να πηδήξει στην ταράτσα εκείνου του σπιτιού. Κοιτάζαμε την πόλη. Την πόλη με τα άσχημα σπίτια με τις πολλές κεραίες και τη θέα στην απέναντι μπουγάδα, με τις πολυκατοικίες που είναι χτισμένες έτσι ώστε να βλέπουν στη μόνη πλευρά που δεν έχουν θέα, με τα χαλάσματα από κτίσματα μιας άλλης εποχής, με τα φώτα των αυτοκινήτων, με την κάβα με το μεθυσμένο γέρο που μας είχε χαρίσει τα ποτά, με το σπίτι που περάσαμε στο δρόμο μας με το ανοιχτό παράθυρο και τον ήχο του κρεβατιού που έτριζε, με τους ελάχιστους περαστικούς του από κάτω δρόμου που χάνονταν βιαστικά προς τα μικρά σπίτια των στενών δρόμων της κοντινής γειτονιάς, σφίγγοντας ίσως στην τσέπη τους ένα πορτοφόλι με τρεις φωτογραφίες απ’ όσους αγαπάνε, απ’ ό,τι αξίζει στη ζωή τους κλεισμένο εκεί μέσα. Με τις ξύλινες κολώνες της ΔΕΗ με κολλημένα πάνω πένθιμα χαρτιά, σφραγίδες του θανάτου. Με τον Αγιαντρέα να στέκει επιβλητικός στην άκρη της πόλης, να την κοιτάζει όπως κι εμείς, χωρίς να κάνει τίποτα, όπως ακριβώς όλους τους τελευταίους αιώνες.

Ένα βράδυ πριν χρόνια είχαμε καθήσει με ένα φίλο στο Λυκαβηττό και χαζεύαμε σιωπηλοί τα φώτα της Αθήνας, πριν από μια συναυλία των Πυξ Λαξ γεμάτη τραγούδια για περασμένες εφηβείες μπερδεμένες σε δυτικές γειτονιές, για αγάπες χαμένες σε μελαγχολικές καθημερινότητες, για ασήμαντα σοκάκια με σπίτια χαμηλά και με φάμπρικες, για πουτάνες, για γέρους με μικρά κι αστεία μηχανάκια και για παιδιά με όνειρα πνιγμένα.

Κόσμος που βούταγε ως τότε στο δωμάτιό μου μόνο από το κασετόφωνο, σαν την κιτρινοπορτοκαλιά δέσμη φωτός που έσταζε τα απογεύματα ο ήλιος στο δωμάτιο του φίλου μου από το φεγγίτη και μας φώναζε να βάλουμε εκείνο το σκαμνί, να ανοίξουμε το τζαμάκι και να βγούμε στα κεραμίδια να τον προλάβουμε να φεύγει πίσω από τα βουνά της περιοχής.

Κι όταν φεύγει το ζεστό του φως, έρχεται η ώρα για τα κρύα φώτα της νύχτας, αυτά που κρύβουν τα αστέρια για να χάνουν το δρόμο τους τα αστικά όνειρα.