Η εξοχή

Ἡ ἐξοχή! ἆ! τί λαμπρόν!... νυχθημερὸν χασμᾶσθαι,

τρώγειν, οὐρεῖν, ἀποπατεῖν, χαζεύειν καὶ κοιμᾶσθαι
μὴ ὁμιλεῖν οὐδέποτε διὰ μεταρρυθμίσεις
καὶ μὴ αἰσθάνεσθαι παλμοὺς καὶ τόσας συγκινήσεις.
Μακρὰν ὁ τόσος συρφετός, ὁ κοπετὸς κι' ὁ θρῆνος,
καὶ ζῇς ἐκεῖ μονάχος σου καὶ ἄφωνος ὡς κτῆνος.

Ὦ! τί ζωὴ μοναδικὴ κι' ἀπόλαυσις γλυκεῖα!...
χωρὶς σκοτούραις καὶ καϋμοὺς τρῷς ἥσυχο ψωμί,
οὔτε σοῦ στρήφει τἄντερα τοῦ κόσμου ἡ κακία,
ἀλλ' οὔτε σοῦ χαλᾷ ταὐτιὰ τοῦ κόσμου ἡ τιμή.
Δὲν τρέχεις κίνδυνο νὰ φᾷς εὐζωνικὸ στειλιάρι
κι' οὔτε φοβᾶσαι χαστουκιαῖς καὶ τὸν Μπαϊρακτάρη.

Παίζεις μονάχος σου χαρτιὰ καὶ μὲ τὸ νοῦ σου βάνεις
ὡς πόσα θὰ ἐκέρδιζες ἂν ἔπαιζες στ' ἀλήθεια,
κι' ἔτσι δὲν παίρνεις τίποτε, ἀλλ' ὅμως οὔτε χάνεις,
καὶ οὔτε λύπη καὶ χαρὰ δὲν σοῦ κινεῖ τὰ στήθεια.
Ἡ ἐξοχή... ἆ! τί λαμπρόν!... τί θέαμα ὡραῖον!...
ἡ θάλασσα, τὰ κύματα κι' οἱ βράχοι τῶν ὀρέων!

Οι παραπάνω είναι 3 πρώτες στροφές του ποιήματος "Η εξοχή" του Γιώργου Σουρή, γραμμένο τον Αύγουστο του 1886 στην Καστέλλα (υποθέτω αυτήν του Πειραιά), τότε που λίγο πολύ όλη η Ελλάδα εξοχή πρέπει να ήταν.

Εγώ, γεννημένος ακριβώς εκατό χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 1986, σας επαναπαραθέτω αυτές τις στροφές τον Αύγουστο του 2015, από εκεί που πάω κάθε Αύγουστο, για να ευχηθώ καλό καλοκαίρι και φέτος. :)

Άξιον Εστί

Ο Οδυσσέας Ελύτης εξηγεί πώς έγραψε το "Άξιον Εστί":

"Όσο κι αν μπορεί να φανεί παράξενο, την αρχική αφορμή να γράψω το ποίημά μου την έδωσε η διαμονή μου στην Ευρώπη τα χρόνια του '48 με '51. Ήταν τα φοβερά χρόνια όπου όλα τα δεινά μαζί - πόλεμος, κατοχή, κίνημα, εμφύλιος - δεν είχανε αφήσει πέτρα πάνω στη πέτρα. Θυμάμαι την μέρα που κατέβαινα να μπω στο αεροπλάνο, ένα τσούρμο παιδιά που παίζανε σε ένα ανοιχτό οικόπεδο. Το αυτοκίνητό μας αναγκάστηκε να σταματήσει για μια στιγμή και βάλθηκα να τα παρατηρώ. Ήτανε κυριολεκτικά μες τα κουρέλια. Χλωμά, βρώμικα, σκελετωμένα με γόνατα παραμορφωμένα, με ρουφηγμένα πρόσωπα. Τριγύριζαν μέσα στις τσουκνίδες του οικοπέδου ανάμεσα σε τρύπιες λεκάνες και σωρούς σκουπιδιών. Αυτή ήταν η τελευταία εικόνα που έπαιρνα από την Ελλάδα. Και αυτή, σκεπτόμουν, ήταν η μοίρα του Γένους που ακολούθησε το δρόμο της Αρετής και πάλεψε αιώνες για να υπάρξει.

Πριν περάσουν 24 ώρες περιδιάβαινα στο Ουσί της Λωζάννης, στο μικρό δάσος πλάι στη λίμνη. Και ξαφνικά άκουσα καλπασμούς και χαρούμενες φωνές. Ήταν τα Ελβετόπαιδα που έβγαιναν να κάνουν την καθημερινή τους ιππασία. Αυτά που από πέντε γενεές και πλέον, δεν ήξεραν τι θα πει αγώνας, πείνα, θυσία. Ροδοκόκκινα, γελαστά, ντυμένα σαν πριγκηπόπουλα, με συνοδούς που φορούσαν στολές με χρυσά κουμπιά, περάσανε από μπροστά μου και μ' άφησαν σε μια κατάσταση που ξεπερνούσε την αγανάκτηση.

Ήτανε δέος μπροστά στην τρομακτική αντίθεση, συντριβή μπροστά στην τόση αδικία, μια διάθεση να κλάψεις και να προσευχηθείς περισσότερο, παρά να διαμαρτυρηθείς και να φωνάξεις. Ήτανε η δεύτερη φορά στη ζωή μου - η πρώτη ήτανε στην Αλβανία - που έβγαινα από το άτομό μου, και αισθανόμουν όχι απλά και μόνο αλληλέγγυος, αλλά ταυτισμένος κυριολεκτικά με τη φυλή μου. Και το σύμπλεγμα κατωτερότητας που ένιωθα, μεγάλωσε φτάνοντας στο Παρίσι.

Δεν είχε περάσει πολύς καιρός από το τέλος του πολέμου και τα πράγματα ήταν ακόμη μουδιασμένα. Όμως τι πλούτος και τι καλοπέραση μπροστά σε μας! Και τι μετρημένα δεινά επιτέλους μπροστά στα ατελείωτα τα δικά μας! Δυσαρεστημένοι ακόμα οι Γάλλοι που δεν μπορούσαν να 'χουν κάθε μέρα το μπιφτέκι και το φρέσκο τους βούτυρο, δυσανασχετούσαν. Υπάλληλοι, σωφέρ, γκαρσόνια, με κοιτάζανε βλοσυρά και μου λέγανε: εμείς περάσαμε πόλεμο Κύριε! Κι όταν καμιά φορά τολμούσα να ψιθυρίσω ότι ήμουν Έλληνας κι ότι περάσαμε κι εμείς πόλεμο με κοιτάζανε παράξενα: α, κι εσείς ε; Καταλάβαινα ότι ήμασταν αγνοημένοι από παντού και τοποθετημένοι στην άκρη-άκρη ενός χάρτη απίθανου. Το σύμπλεγμα κατωτερότητας και η δεητική διάθεση με κυρίευαν πάλι. Ξυπνημένες μέσα παλαιές ενστικτώδεις διαθέσεις άρχισαν να αναδεύονται και να ξεκαθαρίζουν.

Η παραμονή μου στην Ευρώπη με έκανε να βλέπω πιο καθαρά το δράμα του τόπου μας. Εκεί αναπηδούσε πιο ανάγλυφο το άδικο που κατάτρεχε τον ποιητή. Σιγά-σιγά αυτά τα δύο ταυτίστηκαν μέσα μου. Το επαναλαμβάνω, μπορεί να φαίνεται παράξενο, αλλά έβλεπα καθαρά ότι η μοίρα της Ελλάδας ανάμεσα στα άλλα έθνη ήταν ότι και η μοίρα του ποιητή ανάμεσα στους άλλους ανθρώπους - και βέβαια εννοώ τους ανθρώπους του χρήματος και της εξουσίας. Αυτό ήταν ο πρώτος σπινθήρας, ήταν το πρώτο εύρημα. Και η ανάγκη που ένιωθα για μια δέηση, μου 'δωσε ένα δεύτερο εύρημα. Να δώσω, δηλαδή, σ' αυτή τη διαμαρτυρία μου για το άδικο τη μορφή μιας εκκλησιαστικής λειτουργίας.

Κι έτσι γεννήθηκε το Άξιον Εστί."

"Για την Αμαλία"...

...και γιατί μ' αυτά και μ' αυτά θα ξεχάσουμε άλλα κι άλλα.

Μάνα με τους εννιά σου γιους

Παρ' όλο που δεν εόρτασα την 7η και την 8η επέτειο και παρ' όλο που το 9 δεν είναι και τόσο σημαντικό διότι δεν είναι ακόμα 10 και παρ' όλο (κυρίως) που το blog πλέον φυτοζωεί, αισθάνθηκα την ανάγκη να γράψω ότι την περασμένη βδομάδα ήταν 9 χρόνια από το πρώτο μου ποστ.

Μεταβατικόν...

...αλλά και πάλι αναδρομικόν.

Έγραψε ένα κείμενο για τις μπούρδες σας. Ο λόγος; Κανένας!

Ένα απο το σημεία των καιρών που με ερεθίζουν ιδιαίτερα είναι ο τρόπος με τον οποίο η τρομοκρατία του κλικ έχει επηρεάσει το περιεχόμενο αλλά και την τιτλοποιία των διαφόρων θεμάτων που συναντάς στο διαδίκτυο, κάτι το οποίο βέβαια είναι και απόρροια του γεγονότος ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν καταλάβει το ρόλο της κυρίως πύλης προς το υπόλοιπο διαδίκτυο, μέσω των αναδημοσιεύσεων "φίλων" και γνωστών.

Το μεν περιεχόμενο είναι ένας γενικότερος όρος που περιλαμβάνει την ίδια τη θεματολογία (πρωτίστως), την εγκυρότητα, την ποιότητα της απόδοσης, την αρτιότητα της γραφής, κλπ. Και ενώ τη θεματολογία των αναδημοσιεύσεων στον τοίχο του Facebook μπορεί κανείς να την αποδώσει και στο ποιόν των φίλων και των φιλιών του, ο ξεπεσμός όλων των υπολοίπων οφείλεται στον εκφυλισμό της "δημοσιογραφίας" (με την ευρύτερη και καταχρηστική έννοια του όρου που περιγράφει τη δημόσια μετάδοση πληροφοριών), η οποία πλέον δεν εκτελείται μόνο από δημοσιογράφους (πράγμα καθόλου κακό), αλλά και κάθε καρυδιάς καρύδι που δεν είναι σε θέση να ξεχωρίσει πότε γράφουμε "παίζεται" και πότε "παίζετε" και όμως επιζητά χαρτζιλίκι από κλικ. Παρ' όλο λοιπόν που δοξάζω την απελευθέρωση της ενημέρωσης και της πληροφορίας που το ίντερνετ έχει φέρει, υπάρχουν άμεσοι και έμμεσοι κίνδυνοι. Οι πρώτοι είναι προφανείς και αφορούν κυρίως το θέμα της εγκυρότητας αλλά και των κινήτρων του παρόχου της πληροφορίας (χωρίς αυτό, ξαναλέω, να σημαίνει ότι τα παραδοσιακά μέσα και οι σπουδαγμένοι διαπιστευμένοι δημοσιογράφοι ξεχειλίζουν από εγκυρότητα, αντικειμενικότητα και ανιδιοτέλεια), καθώς και το ότι ο καινούριος αυτός κόσμος της δημοσιογραφίας φαίνεται να είναι ακόμα πιο αδίστακτος και ανελέητος και από τον παραδοσιακό σε θέματα εκμετάλλευσης του ανθρώπινου πόνου και σοκ. Οι δεύτεροι είναι λιγότερο αντιληπτοί και έχουν να κάνουν με τη σταδιακή αποβλάκωση και την εξοικείωση και προσαρμογή στη σαχλαμάρα, στον αδόμητο λόγο, στη σκέψη χωρίς διάρθρωση, αρχή και τέλος, στο χύμα και στην κακή αισθητική.

Το άλλο μέρος της αρχικής μου αναφοράς, αυτό της τιτλοποίας, είναι προσωπικό μου βάσανο και έχει να κάνει ακριβώς με την αισθητική μου. Η τιτλοποία, λοιπόν, που, όπως και η περίληψη, αποτελεί μία τέχνη και επιστήμη μαζί που συνοψίζει το νόημα του κειμένου, έχει μετατραπεί πια σε ένα αντικείμενο του ψηφιακού μάρκετινγκ που μοναδικό σκοπό έχει να σου αποσπάσει με το ζόρι το κλικ. Ολόκληρα sites έχουν δημιουργηθεί ή αναδημιουργηθεί με επιχειρηματικό σχέδιο βασισμένο στην προσέλκυση κλικ από αναδημοσιεύσεις θεμάτων με τίτλους όπως "Αεροπλάνο πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση. Ο λόγος; Αστείος!", "Ζήτησε από την κοπέλα του να πάνε σινεμά. Αυτό που έγινε μετά είναι απίστευτο.", "Αυτές είναι οι 20 καλύτερες παραλίες του κόσμου. Το #6 θα σας εντυπωσιάσει." και άλλα τέτοια χαριτωμένα που μόνο τίτλοι δεν μπορούν να θεωρηθούν - είτε αναφέρονται σε αξιοσημείωτες ειδήσεις είτε σε μπούρδες.

Τι μπορείς να κάνεις; Κάνε ό,τι θες, εγώ για μένα γράφω.

Ανάδρομος

Και περίδρομος βέβαια.

Ξανά.

Ριζοσπαστικά

Όπως είχα πει κάποτε για τον Ομπάμα, έτσι και για τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ σήμερα θα πω ότι σημασία δεν έχει αν θα είναι καλή κυβέρνηση ή όχι.

Ή μάλλον σημασία έχει, αλλά όχι σήμερα.

Σήμερα έχει σημασία ότι για τον έναν ή τον άλλο λόγο οι εκλογές για πρώτη φορά ανέδειξαν στην Ελλάδα ένα κόμμα που ονομάζεται Συνασπισμός της Ριζοσπαστικής Αριστεράς.

Τι άλλο να πεις πιο απλά.

Η συνέχεια στις οθόνες μας.

-Πώς είστε; -Ψύχραιμος.

Ο κόσμος χάνεται με αεροπλάνα και βαπόρια και εντωμεταξύ έρχονται και οι κομμουνισταί με τα κονσερβοκούτια να μας αρπάξουν τις γυναίκες. 

Ψυχραιμία και, όπως έχουμε πει, "νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα· μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη" (δικό μου, έτσι;).

Καλή χρόνια να έχουμε.

Ακόμα ένα αναδρομικό...

...και για λόγους επαναλήψεως.