Η νονά

Προσφάτως ήμουν σε μία θεατρική παράσταση, στην οποία διαδραματίστηκε μία ασήμαντη για τη ροή του έργου σκηνή.

Υπήρχε μια κανάτα με τσάι που είχε βράσει. Τόσο ο νεαρός πρωταγωνιστής όσο και ο πατέρας του, μόλις προσπάθησαν να πιάσουν την κανάτα, ζεματίστηκαν και πετάχτηκαν μακριά. Η μητέρα του, αντίθετα, έπιασε κανονικά την κανάτα και τη μετέφερε στο τραπέζι ήσυχα-ήσυχα, σα να μη συνέβαινε τίποτα. Σχολίαζε, λοιπόν, ο πρωταγωνιστής, με απορία έως και απόγνωση: "Αυτό ποτέ μου δεν το κατάλαβα… Πώς το έκανε αυτό πάντα και ποτέ δεν καιγόταν;;;"

Αυτή η λεπτομέρεια μου χτύπησε κόκκινο ξαφνικά, γιατί θυμήθηκα ότι όταν ήμουν μικρός το είχα παρατηρήσει αυτό αρκετές φορές στη νονά με κανάτες, μπρίκια και ταψιά και ποτέ μου δεν είχα καταφέρει να εξηγήσω πώς το κάνει αυτό.

Η νονά είναι σημείο αναφοράς στην οικογένεια.

Είναι θεία της γιαγιάς, νονά της γιαγιάς και της μαμάς, ενώ έχει παντρέψει και τους γονείς μου.

Η νονά ήταν πάντα αυτό που λέμε ωραίος άνθρωπος. Όμορφη φυσιογνωμία, με ευγενείς τρόπους, με διάφορες γνώσεις, έξυπνη και ευχάριστη, με πολύ ιδιαίτερο ταμπεραμέντο και είχε τη σφραγίδα της στην οικογένεια: ήταν Η ΝΟΝΑ.

Πριν από τρία-τέσσερα χρόνια, με πατημένα πλέον τα ογδόντα φεύγα η νονά, η υγεία της άρχισε να παίρνει την κατηφόρα. Από ένα σημείο και μετά ο άνθρωπος αυτός εκφυλίστηκε σε κατάσταση φυτού. Στο τέλος δεν κουνιόταν, δε μίλαγε, το βλέμμα της ήταν καρφωμένο στο κενό, το στόμα ανοιχτό. Στην οικογένεια σκεφτόμασταν ότι το καλύτερο θα ήταν ίσως να πεθάνει, να ξεκουραστεί και αυτή πια, τη ζωή της την έζησε, δεν είχε κάποιο νόημα μια τέτοια ύπαρξη πλέον.

Η νονά έμεινε έτσι για σχεδόν δύο χρόνια.

Και ξαφνικά, στα καλά του καθουμένου, η νονά άρχισε να συνέρχεται. Άρχισε να έχει επικοινωνία με το περιβάλλον, να αναγνωρίζει τον κόσμο γύρω της, να καταλαβαίνει, να κουνάει το κεφάλι, να συνεννοείται, να μιλάει...

Το βρήκα εντυπωσιακό αυτό, είχα την αίσθηση πως σε μια τέτοια ηλικία αυτή η κατάσταση είναι ουσιαστικά μη αναστρέψιμη.

Και όμως. Τίποτα δεν είναι μη αναστρέψιμο.

Την τελευταία φορά που πήγα να τη δω, στο σπίτι της στο Κολωνάκι, μου ήρθε στο μυαλό μία οικογενειακή συγκέντρωση προ πενταετίας περίπου, όπου η νονά με είχε αφήσει άναυδο όταν με ρώτησε αν μπορώ να τη μάθω να ασχολείται με το Internet. Και δεν είναι μόνο η ηλικία της, άλλωστε και ο παππούς κόβει βόλτες στο Internet πολύ άνετα. Είναι ότι ενδιαφερόταν να εξερευνήσει το Internet χωρίς να έχει ακουμπήσει υπολογιστή ποτέ στη ζωή της και χωρίς να ξέρει αγγλικά! (τι ωραίος ο κόσμος τότε που τα κορίτσια μάθαιναν γαλλικά και πιάνο…)

Να μην τα πολυλογώ, σήμερα η νονά τα έχει δεκατέσσερα, για να μην πω εικοσιοχτώ, καταλαβαίνει τα πάντα, είναι σε θέση να συζητήσει το οτιδήποτε, διαβάζει καθημερινά με τις ώρες (της έχουν στήσει ένα αναλόγιο μπροστά της στο κρεβάτι και διαβάζει από Ντοστογιέφσκι μέχρι Φρόυντ για πλάκα), ενημερώνεται για τα πάντα, ενώ με τη μνήμη της μπορεί να ανακαλεί πρόσωπα, στιγμές και γεγονότα πολύ εύκολα και με την παραμικρή λεπτομέρεια, σχεδόν ενενήντα χρόνια μετά.

Κουνάει και τα χέρια της, ενώ μόλις προχθές μάθαμε ότι πλέον κουνάει και πόδια.

Η πλάκα είναι ότι τα θεωρεί φυσιολογικά όλα αυτά και μάλιστα, έχοντας πλήρη συναίσθηση της κατάστασης στην οποία βρισκόταν, δε σταματάει να παραδέχεται πόσο πολύ στεναχωριέται που έχασε έτσι δύο χρόνια απ’ τη ζωή της…

Αν, λοιπόν, τύχει να δει κανείς σας την παράσταση που λέγαμε, να του πείτε του φίλου μας πως τώρα που το σκέφτηκα το βλέπω καθαρά.

Τα πάντα είναι στο μυαλό.

ΤΑ ΠΑΝΤΑ.